Janneke Monschouwer: 'Ik kom op voor de waarheid'
BUSSUM - "Dit boek gaat wat teweeg brengen," aldus de Bussumse Janneke Monschouwer die jarenlang bij de televisie werkte. "Wie het boek 'Ander Nieuws' leest, krijgt een opsomming en onthulling van een reeks schokkende feiten over wat er aan de hand is in de wereld zoals die wordt voorgeschoteld." Janneke neemt de lezer mee op haar zoektocht naar antwoorden op haar vragen: waarom goede ontwikkelingshulp niet werkt(e), waarom een klein deel van de wereldbevolking welvarend is en een groter deel steeds behoeftiger wordt. Waarom de planeet Aarde nog steeds wordt opengeboord en leeggezogen om er energie uit te persen.
door Yvette Geerts
Janneke, meer dan 30 jaar verbonden aan televisie, waarvan lange tijd aan het Journaal, is zelf tijdens haar jarenlange onderzoek een paar keer van haar stoel gevallen van schrik. Ze nuanceert ook direct: "De lezers mogen en moeten zelf hun conclusies trekken." Ze deed al het onderzoek en schrijfwerk voor het boek zelf. Ze beet zich er jarenlang letterlijk in vast. Janneke: "Het boek is als eyeopener bedoeld, niet als aanklacht tegen personen of instanties. Ik ben ervan overtuigd dat als we de feiten weten, we onze mind op een andere manier kunnen instellen." Ze vroeg zich jaren geleden af waar de keuzes tijdens de vele redactievergaderingen die ze bijwoonde op waren gebaseerd: wat kwam in het nieuws en wat niet? "Ik zat bij alle vergaderingen, maar stond er destijds niet echt bij stil. Toen ik terugkeek op die periode vroeg ik mij niet alleen af waar de keuzes op waren gebaseerd, maar ook waarom het aantal bronnen waaruit we konden kiezen zo beperkt was. Het 'nieuws' werd uitsluitend aangeleverd door een handjevol persbureaus uit het Westen. We dachten er gewoon niet over na. De informatie die we kregen was gewoon heel eenzijdig, zeker in mijn begintijd. De koude oorlog bijvoorbeeld, wat daar werkelijk aan ten grondslag lag, werd niet over gesproken." Janneke twijfelt even. "Ik vroeg me destijds wel af waarom er zo veel oorlogen waren. Een collega antwoordde dat als ik dat wilde weten ik moest uitzoeken wat er in de grond zit. Nou, ik ben inderdaad aardig gaan spitten. Ik spreek nu over de jaren zestig. Ik maakte deel uit van de opstandgeneratie. Weliswaar was ik geen Provo, maar van binnen kwam ik wel in opstand. Tegen zo veel onrecht."
Janneke geeft een voorbeeld van wat we in haar boek kunnen lezen: "Carel Enkelaar, de eerste hoofdredacteur van NTS (eerste journaal van Nederland) deed jarenlang onderzoek naar de moord op Kennedy, hij vertrouwde het niet. Die twijfels over wat daar echt gebeurd was, die had hij, maar die werden natuurlijk niet tijdens de journaaluitzendingen uitgesproken. Nieuwsfeiten kwamen aan bod, de achtergronden niet." De eerste twee hoofdstukken van het boek zijn met talloze voorbeelden gevuld, zoals Operatie Mockingbird en een aantal pagina's over de beïnvloeding vanuit de CIA via massamedia en publieke opinie. Verderop in het boek ook haar zoektocht naar hoe het zat met de Tempeliers, de Kruistochten en een betoog voor het opheffen van de onderdrukking van vrouwen. Ook wijdt Janneke een hoofdstuk aan de onafhankelijkheid van Suriname en de decembermoorden met hoofdrolspelers als Den Uyl, Henck Arron en Desi Bouterse.
Janneke zocht voor haar boek veel op internet, waarbij ze benadrukt dat ze geen check heeft gedaan ten aanzien van het waarheidsgehalte. "Ik schrijf over wat ik heb gevonden aan informatie en wat ik er zelf, persoonlijk, van vind. Wel checkte ik de achtergronden en referenties van de auteurs; dat waren vaak professoren die lesgeven aan universiteiten. Verder vertrouw ik voor 100% op mijn eigen onderscheidingsvermogen. Dat ontwikkel je wel tijdens al die jaren werken voor televisie en het Journaal." Janneke werkte in totaal meer dan 30 jaar voor de Nederlandse tv. Ze startte in 1965 op haar 21ste bij het NTS journaal. Daar kwam ze in contact met diverse mensen van allerlei omroepen, maar ook met politici en hooggeplaatste personen en ging ze vaak mee op reportage. Een overstap naar de IKON TV liet niet lang op zich wachten. Tussen 1969 en 1977 maakte zij samen met haar toenmalige partner veel documentaires en specials voor nagenoeg alle omroepen en bijna altijd voor tv. Na haar scheiding in 1978 ging ze als freelancer aan de slag bij IKON TV en viel ze ook regelmatig in bij het NOS Journaal. De films over ontwikkelingsprojecten die ze in Afrika maakte, maakten diepe indruk op haar. "Ik zag hoe goed wij het hier hebben en daar werden de leefomstandigheden steeds slechter. Ik was vastbesloten om daar iets aan te doen, dus ben ik het gaan uitzoeken." Het resultaat is uiteindelijk een drietal boeken waarvan de eerste afgelopen zaterdag werd gepresenteerd. Deel 2 vertelt het verhaal over haar zoektocht naar het ontstaan van WOII en deel 3 gaat over het ontstaan van de staat Israël.
Haar droom is een eigen tv-zender met goed nieuws. "Met universeel nieuws, waar het ook vandaan komt. Nieuws dat van alle kanten wordt belicht, want we worden nog steeds gemanipuleerd." Liever had ze iets "moois" gemaakt in plaats van een kritisch boek, zoals Janneke het zelf omschrijft. "Maar ik voel het als mijn heilige plicht om dit te doen."Maar, zo besluit ze: "Als ik nu jong was, zou ik zonder aarzelen weer bij de tv gaan werken."