Deel van de civiele kaart uit 1900, waarin alle Batterij-aanduidingen zijn verwijderd (Nieuwland-uitgave).
Deel van de civiele kaart uit 1900, waarin alle Batterij-aanduidingen zijn verwijderd (Nieuwland-uitgave). Foto: Historische Kring

Topografische kaarten met en zonder geheime plekken

Algemeen

‘De Topographische en Militaire Kaart van het Koninkrijk der Nederlanden’ (TMK) uit de jaren 1850-1864 is de oeruitgave van de latere officiële topografische kaarten, die - voortdurend vernieuwd - werden uitgegeven door de Topografische Dienst in Delft, later in Emmen.

De Topografische Kaarten waren voor militair gebruik bedoeld. Ze waren dan ook geheim. Aanvankelijk werden alleen de gebieden in kaart gebracht die in militair opzicht voor de verdediging van het land van belang waren. De bladen werden uitsluitend verstrekt aan commandanten te velde, aan vestingcommandanten en aan militaire verkenners, maar uitsluitend op last van het Ministerie van Oorlog of van de Chef der Generale Staf. Toen de kaartbladen tot stand waren gekomen, bleek er inmiddels een duidelijke behoefte te bestaan aan kaarten die bruikbaar waren voor andere diensten. Daarom werd in 1876 het besluit genomen heel Nederland in kaart te brengen op een schaal van 1:25.000. De details waren in kleur en daarom werden het chromo-topographi..