Wie kan een historisch ornament maken voor op de Utrechtse Poort?
Een harnas en een paar pijnlijk uitziende steekwapens: het zouden zomaar elementen kunnen zijn die in het ornament zaten dat boven op de Utrechtse Poort stond.
NAARDEN Hoe heeft het ornament op de Utrechtse Poort er vroeger uitgezien? Van welk materiaal was het gemaakt? Welke beeltenissen stonden erop? De antwoorden op al die vragen zijn vooralsnog niet gevonden door Joop Kruijswijk en Wim Kloosterman.
Het duo neemt plaats op een van de bankjes onder de Ut, zoals ze de Utrechtse Poort noemen. "Wij zijn echte Naardenezen", klinkt het trots. De mannen vertellen hoe ze op het idee kwamen om het ornament in ere te herstellen. "Kijk, daarbovenop, daar speelden wij als kind al. We hadden geen schoolplein en dan zaten we op de wallen en op de poort. Op het plateau, dat nu leeg is, stond dat ornament", herinnert Joop zich.
Onder het genot van een biertje ontstond het idee om het ornament na te maken voor de carnavalstunt. Joop vertelt hoe ze aan het ontwerp kwamen. "Ik heb overal nagevraagd en ben in het archief geweest om tekeningen en foto's te zoeken. Het ornament komt uit 1877 en is verwijderd in 1942 omdat het begon af te brokkelen. Ik heb een bekende Naarder, de zoon van mevrouw Pauwtje, de tekeningen laten retoucheren van hoe het ornament eruitgezien moet hebben." Wim: "Ik heb thuis een grote schuur en ik dacht: we gaan eens wat maken. Toen-ie klaar was hebben wij dat ding omhoog gezeuld, ons vasthoudend aan de graspollen. Hijgend en al kwamen we boven en kon het ornament weer pronken over de stad."
Idee realiseren
Naarder politicus Jelmer Kruyt zag de stunt en hij kon er wel om lachen. Maar hij zag er ook een uitdaging in. "Het zou toch mooi zijn als je zo'n idee van twee inwoners daadwerkelijk kunt realiseren? De Utrechtse Poort is nu een beetje als een vaas zonder bloemen. Ik heb contact opgenomen met de Stichting Monumenten Beheer (SMB) en daar hoorde ik dat ze al aan het kijken waren naar een plan. Later begreep ik dat het erg kostbaar wordt om het plan uit te voeren." Omdat de kosten zo hoog zijn, wilden Joop en Wim kijken of het ook goedkoper kan. Al gauw volgde een bezoekje aan een fabriek in Rijswijk. "Daar hebben we gezien hoe ze van piepschuim echt de meest prachtige ornamenten kunnen maken. Niet van echt te onderscheiden en ook helemaal niet zo duur. Voor 75.000 euro heb je echt iets prachtigs! Het staat ver en hoog boven op de poort, dus echt niemand zal zien dat het niet massief is", vertelt Wim enthousiast.
De SMB is minder te spreken over deze goedkopere optie. Dat laatste begrijpt Jelmer van het GDP wel. Hij weet dat historie hier bij de entree van de Vestingstad belangrijk is. En dat de SMB zoekt naar een mooie oplossing die historisch gezien klopt. "Daarom wilde ik een oproep doen: is er iemand die het ornament na kan maken? Voor de eeuwige roem? Misschien is er wel iemand in ons midden die dat een hele leuke klus vindt om te doen", spreekt hij zijn hoop uit.
Tekeningen niet te vinden
Jeroen van der Werf van de SMB vertelt dat ze al sinds december op zoek zijn naar originele tekeningen. "Niet te vinden", zegt hij. "We zochten in allerlei archieven, maar zonder resultaat. We hebben slechts 10 pagina's met informatie over de Utrechtse Poort. Ook het bestek - de technische omschrijving - is niet compleet. We hebben wel een goed idee van hoe het ornament eruit heeft gezien, gebaseerd op de historische context en de foto's die er zijn. We weten niet alles, maar dat kun je met aannames wel invullen en een realistisch beeld vormen. Maar het wordt behoorlijk lastig om te maken, want er zit behoorlijk wat detaillering en een bepaalde fijnheid in het werk. We weten wel wie de beeldhouwer was en er wordt nu gezocht bij een firma uit Den Bosch of daar de tekeningen misschien liggen." De SMB denkt dat het ornament vervaardigd was uit Belgisch hardsteen, dezelfde steen die gebruikt is voor de leeuwen aan de zijkanten van de poort. "Ik vind het op zich een leuk idee als het ornament, mits historisch correct uitgevoerd, terugkeert. Maar vooralsnog zijn de kosten te hoog."
'De Utrechtse Poort is als een vaas zonder bloemen'
