Fam. Hensbergen met Nederlandse soldaten in Muiderberg 1940
Fam. Hensbergen met Nederlandse soldaten in Muiderberg 1940 Foto:

Mei 1940 in Muiderberg (en Muiden)

De Hollandse Waterlinie was een verdedigingssysteem voor een aanvalsoorlog, waarbij land onder water gezet kon worden. Droge, vooruitgeschoven posten lagen in Naarden en Bussum.

Ook Muiderberg en Muiden maakten deel uit van de Hollandse Waterlinie. Deze linie moest Nederland in 1939 en 1940 beschermen tegen Duitsland. Twee Muiderbergers, Huib ter Haar en Guus Kroon schreven een boek over wat er in die plaatsen gebeurde: 'Muiderberg en Muiden in de meidagen 1940'. Zij beseffen dat het in de geschiedschrijving slechts een voetnoot is.

Als de Grebbelinie het Duitse leger niet meer tegen zou kunnen houden, zou het noordelijk deel van de waterlinie de Duitsers de toegang naar Amsterdam moeten versperren. In maart 1940 besluit de legerleiding echter de tactiek te wijzigen: De Grebbelinie en Moerdijk worden versterkt ten koste van de Waterlinie. In het boek worden de voorbereidingen, die in 1939 en 1940 in Muiderberg en Muiden werden genomen, geschetst. Zoals de bouw van kazematten (verdedigingswerken met bewapening), tientallen groepsschuilplaatsen, loopgraven, tankversperringen en inundaties in en rond Muiderberg. De in september 1939 gemobiliseerde soldaten nemen hun intrek in scholen en huizen. De polder ten oosten van Muiderberg en de Keverdijkse polder worden onder water gezet. De Noord- en Zuidpolder van Muiden volgen op 10 en 12 mei. De bevolking van Muiderberg evacueert op 13 mei en gaat via Weesp met de trein naar Enkhuizen.

Door de capitulatie van Nederland na het bombardement van Rotterdam op 14 mei is Muiderberg en Muiden, maar ook Naarden en Bussum gespaard gebleven voor het oorlogsgeweld. Als Nederland niet had gecapituleerd hadden militairen in en bij Naarden-Bussum mogelijk de allereerste klappen van de Duitse weermacht moeten opvangen. De Duitse overvloedige artillerie had vervolgens naar alle waarschijnlijkheid vanuit posities bij Naarden-Vesting het vuur op Muiderberg geopend. Het scheelde maar één dag!!

Het boek, A4-formaat en 50 pagina's, bevat steeds de rechter pagina tekst en de linker pagina foto's of kaartjes.

Klaas Oosterom

Bron: Muiderberg en Muiden in de meidagen 1940. H. D. ter Haar en G. Kroon. In eigen beheer uitgegeven in mei 2018. Te bestellen via huibterhaar@ziggo.nl. Kosten incl. verzending: € 5 + € 3,50 (2019).

Nederlandse pantser afweer geschut eenheid 1940
Muiderberg en omgeving in 1940. Elke rode stip is een betonnen groepsschuilplaats. Er zijn er nog veel te zien na bijna 80 jaar.