'Het beste voor het behoud is om alle leegstand vol te krijgen'
NAARDEN - De Nationale Monumentenorganisatie is sinds kort eigenaar van de Vestingwerken. Sinds 15 januari zijn de vestingwerken overgedragen aan de NMO en het eigendom is ondergebracht in de Stichting Monumenten Bezit. Veel zal hetzelfde blijven, maar het niveau van onderhoud gaat omhoog en de Vestingwerken zullen zichtbaarder worden. Wat zijn precies de plannen? We vroegen het aan directeur Robert Quarles van Ufford van de NMo en directeur Mark van den Bos van de Stichting Monumenten Bezit.
door Jessica de Jong
Er is nogal wat te doen geweest de afgelopen tijd rondom de Vestingwerken. De gemeente Naarden wilde niet dat het Rijk de Vestingwerken overdeed aan de NMo, ze had het liever zelf gehouden. Hoe kijken jullie aan tegen de afgelopen periode? Quarles van Ufford: "Het was het Rijk zelf dat zei: we willen het gebouwenbestand overdragen dat geen functie meer heeft voor de kerntaken van de overheid. Het proces heeft wel lang geduurd. De afgelopen tijd kregen we dan ook signalen van de andere 27 monumenten; wanneer gaat het gebeuren? De discussie die speelde was primair tussen het Rijk en de gemeente Naarden. Wij wisten wel dat de overdracht zou lukken, maar het is wel jammer dat de boel steeds werd uitgesteld. De overdracht moest namelijk in een keer want het is een totaal pakket met een financieel volume, dat een kwalitatief goede organisatie mogelijk maakt."
De gemeente heeft Stichting Goois Erfgoed opgericht. Doel is dat deze stichting als lid mag aanschuiven bij de NMo. Is daar kans op?
Quarles van Ufford: "Als NMo willen we groeien en zijn we ook op zoek en in gesprek met andere monumenten om uit te breiden. Zodra de Stichting Goois Erfgoed voldoet aan alle criteria, zoals aantoonbare ervaring en het beheer van monumenten ter waarde van 10 miljoen euro en dus zijn uitgegroeid tot een professionele monumentenorganisatie, zijn ze van harte welkom om te kijken of ze toe kunnen treden. Het bestuur beslist hierover. Ook andere landelijke organisaties zoals stadsherstelorganisaties kijken naar het NMo-model."
Van den Bos: "Het is onze opdracht om de monumenten als pakket bij elkaar te houden, dit geldt ook voor de Vestingwerken. Het is dan ook niet de bedoeling om monumenten van de hand doen. We hebben namelijk nu veel voordeel van schaalgrootte. Wij hebben de experts in huis, denk aan metselbeheer, groen- en waterexperts. Ook hebben we speciaal voor de Vestingwerken in Naarden iemand aangetrokken die gespecialiseerd is in vestingbouw en onder andere goede contacten heeft bij de Stichting Menno van Coehoorn."
Totdat de Stichting Goois Erfgoed lid is van de NMo, hoe kan de gemeente Gooise Meren meepraten over de Vestingwerken?
"Ze kunnen nu al om tafel komen. We willen graag de samenwerkingsovereenkomst die er was tussen Naarden en het Rijk voortzetten. Wij willen 1 op 1 door. We hadden de overeenkomst wat ons betreft al eerder getekend kunnen hebben. Ik denk dat het belangrijk is dat we na zo'n heftige periode even pas op de plaats maken en daarna weer de gesprekken oppakken. Tot die tijd zullen we wat betreft het verhuren van ruimtes en andere ontwikkelingen nog even pas op de plaats maken."
'Het lijkt wel alsof iedereen bootjes of fietsen wil verhuren'
Er zijn signalen dat mensen het gebouw de Hoed wel willen kopen en er een cultureel centrum van willen maken. Staan jullie daar voor open?
Van den Bos: "We verkopen het pand niet. Maar we hebben wel gezegd; maak maar een businessmodel. Voordat we een besluit nemen, willen we een gesprek hebben gehad met de gemeente. Voor alle panden geldt: de aard van de activiteiten moet aansluiten bij het karakter van het pand."
Zijn er nog meer geïnteresseerden?
Van den Bos:"Jazeker, het lijkt wel alsof iedereen bootjes of fietsen wil verhuren of iets met horeca wil gaan doen. De vraag is: wil je dat? En zo ja, waar dan? Hoe kan dat worden afgestemd met het marketingbeleid van de gemeente? We willen ook hierin samen met de gemeente optrekken."
Alle Vestingwerken zijn te huur?
Quarles van Ufford : "Het beste voor het behoud is om alle leegstand vol te krijgen. Wat wij willen is de Vestingwerken behouden en het verhaal vertellen. Wat ons betreft staat leegstand gelijk aan verval."
Heeft de gemeente hier nog iets over te zeggen?
Quarles van Ufford: "Zeker, door middel van de regelgeving. De gemeente bepaalt of de vergunningen er komen voor bijvoorbeeld het verhuren van fietsen."
Wat zijn de plannen voor het Vestingmuseum?
Van den Bos: "Zowel het museum als wij willen dat de verhuizing snel gaat gebeuren. Het duurt allemaal te lang. Het is een gezamenlijke investering. Het museum komt straks meer in de loop bij de Utrechtse Poort. Een mooi centraal punt waar we het verhaal van de Vestingwerken en de Hollandse Waterlinie op de kaart willen zetten. Daar komt bij dat de Vesting meedingt naar een plek op de Unesco Werelderfgoedlijst. Wij willen Naarden daar graag op de kaart zetten. Het Vestingmuseum kan in het nieuwe onderkomen straks beter schoolklassen ontvangen, educatieprojecten opzetten, bezoekers ontvangen. De verhuizing van het Vestingmuseum zal het eerste grote project worden."
Krijgen we straks bussen vol toeristen naar de Vesting?
Quarles van Ufford: "Zeker niet. We moeten kijken wat passend is. We moeten goed en duurzaam omgaan met de Vestingwerken."
Zijn jullie al bezig in de Vesting?
Van den Bos: "Het contract van het groenonderhoud loopt nog door tot het voorjaar. Vervolgens gaan wij kijken om het groen onderhoud met minder zwaar materieel uit te voeren. Ook beheren we een aantal panden zoals het Witte Huis en de Brugwachterswoning. Voor alle huurders geldt dat de voorwaarden in de huurcontracten gelijk blijven, er verandert niets. Wij zullen ook het metselwerk oppakken, door goed te spreiden en rustig het onderhoud regelmatiger uit te voeren bespaar je in de toekomst geld. Dit geldt ook voor het waterbeheer, door jaarlijks een deel te baggeren verstoor je minder de flora en fauna en je spreidt daarmee je onderhoudskosten. Financieel gezien hebben we genoeg voor duurzaam onderhoud en alle restauraties zowel op de korte als de lange termijn."
Wordt parkeren duurder?
Van den Bos: "De gemeente huurt bij ons de parkeerplaatsen. De gemeente bepaalt de kosten. Wij hebben daar geen enkel belang bij, wij zijn een non-profit organisatie."
In hoe verre zal de NMo haar stempel op de stad drukken?
Quarles van Ufford: "Wij nemen de stad niet over, enkel de Vestingwerken. Wij willen de werken ook voor de bewoners aantrekkelijk maken. We voeren hier ook veel gesprekken over. We houden een schouw, doen nulmetingen en praten met de mensen die hier veel over weten, bijvoorbeeld van Stichting De Vesting Naarden."
Waar hopen jullie op?
Quarles van Ufford: "Dat de bewoners zelf tot de conclusie komen: mooi dat er meer aandacht gaat naar de Vesting. De staat van het onderhoud zal in ieder geval omhoog gaan. Daarnaast worden de Vestingwerken als monumenten nog zichtbaarder in ruimere kring, onder andere door de Unesco kandidatuur."