'Welkom in de tijdcapsule
die De Bollelaan 11 is'
NAARDEN - Niet veel Naarders weten dat aan de lommerrijke De Bollelaan een museum te vinden is. Op nummer 11, in het huis van de Zwitserse componist Frank Martin, heeft de tijd 40 jaar stilgestaan. Door de villa sinds Martins dood in 1974 onberoerd te laten, wil zijn vrouw Maria Martin liefhebbers de kans geven om de plek te bezoeken waar haar man zijn muziek schreef.
door Lisa van Dorp
"Welkom in de tijdcapsule", grijnst Ferry Jongbloed (59) als hij de voordeur opendoet. Als Jongbloed voorgaat op een kleine tour door de woning blijkt hij niets te veel te hebben gezegd. Het huis ademt de vorige eeuw: in de keuken een granito-aanrecht en oma's Drosteblikjes op de plank. In de salon ("in dit huis werd Frans gesproken") liggen stapels oude geluidsbanden, nog van vóór het tijdperk van de cassettebandjes. Een salontafel met veel zwart-wit familiekiekjes. Een vleugel met daarop vergeelde handgeschreven partituren. Het huis is verstild, de lucht oud. Het voelt of er decennialang niemand heeft geleefd.
"Dat klopt", bevestigt Jongbloed vrolijk. "Het huis is niet meer veranderd sinds de dood van Frank Martin in 1974. Zijn echtgenote Maria is hier gebleven tot 1996 maar woont inmiddels in een verzorgingshuis. Ze is 100." In 1996 gaf Maria Martin haar villa de bestemming 'componistenhuis' en sindsdien beheert de Frank Martin Stichting de boedel. Jongbloed, secretaris van de stichting, woont op de eerste verdieping en ontvangt bezoekers. "Ons doel is om de villa te laten in de staat zoals het was toen Frank Martin er leefde. Zodat degenen die dat willen de plek kunnen bezoeken waar hij zijn muziek schreef."
Jaarlijks zijn dat een slordige 60 donateurs van de stichting die naar de open dag komen en ongeveer 25 musici van over de hele wereld. Die laatsten spelen werk van Martin en willen met eigen ogen zien waar hij dat schreef, vertelt Jongbloed. "Sommige musici maken een soort bedevaart naar Naarden. Alle fluitisten, gitaristen en trombonisten hebben zijn werk gehad op het conservatorium: Martin schreef veel ballades voor solo-instrumenten."
Jongbloed, die eerder werkte bij Onze Lieve Heer op Zolder in Amsterdam en het Teijlersmuseum in Haarlem, is groot fan van de muziek van Martin. "Hij was echt een van de grote componisten van de vorige eeuw, samen met Britten, Bartok en Strawinsky. Zijn muziek is verfijnd, gevoelig. Het heeft iets stuwends; je hoeft je er nooit bij te vervelen. Het gaat altijd ergens naartoe, het bouwt op."
'Het huis is verstild, de lucht oud. Alsof er lang niemand heeft geleefd'
Pompompom
De favoriete plek van de meeste bezoekers is de muziekkamer. Die wordt gedomineerd door de vleugel waarop Frank Martin tussen 1956 en 1974 steevast zijn muziek schreef. Overal liggen stapels aantekeningen en muziekbladen, alsof ze er zojuist achteloos zijn neergelegd. Jongbloed wijst op de vleugel: "Daar zat hij dan te neuriën, pompompom, en ondertussen zat hij te paffen. Hij rookte veel sigaretjes."
De Frank Martin Stichting bewaart ook de archieven in Naarden. Daarin zit alle documentatie over Frank Martin en zijn muziek. "We hebben alle partituren van Martins werk, foto's, documentaires, concerten, artikelen en boeken die aan hem gewijd zijn. We hebben ook een stapel proefschriften van mensen die op hem zijn gepromoveerd." Ook het archief is toegankelijk voor belangstellenden.
Jongbloed wijst op een foto van een meisje met krullen. "Dit is Teresa Martin, de jongste dochter. Zij werd geboren toen haar vader al 59 was. Ze is uit Naarden naar Spanje vertrokken om flamencodanseres te worden. Toen ze terugkwam, ging ze thuis 'rikketikketik'-flamencodansen in de salon. Haar vader vond dat heel spannend. Dan zat hij te luisteren, twee, drie, twee, hoe pas je dat in een maat? Hij schreef er 'Les trois danses' over, een stuk voor kamerorkest, hobo en harp."
Het verhaal neemt een actuele wending. Teresa, inmiddels 65, blijkt een gevierde choreografe in Spanje te zijn. Jongbloed: "Ze heeft onlangs een moderne flamencovoorstelling op de muziek van 'Les trois danses' gemaakt. Als eerbetoon aan haar vader. Fantastisch."
Naarders die een kijkje willen nemen, kunnen mailen naar questions@frankmartin.org of kijken op www.frankmartin.org.
